 |
| ពិធីមហាសន្និបាតបូកសរុបលទ្ធផលការងារវិស័យយុត្តិធម៌ទូទាំងប្រទេសឆ្នាំ២០២៣ និង កំណត់ទិសដៅការងារអាទិភាពបន្ត នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ហ្វេសប៊ុក ក្រសួងយុត្តិធម៌) |
មហាសន្និបាតវិស័យយុត្តិធម៌ រៀបចំដោយក្រសួងយុត្តិធម៌ និងមានការចូលពីមន្ត្រីតុលាការ បានកំណត់បញ្ហាប្រឈមចំនួន៨ មកពិភាក្សា និងសម្រេចជាដំណោះស្រាយរួម ដើម្បីពង្រឹង លើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពនៃការផ្ដល់សេវាយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា។
បញ្ហាប្រឈមចំនួន៨ ដែលកំណត់ដោយមហាសន្និបាតបូកសរុបលទ្ធផលការងារវិស័យយុត្តិធម៌ទូទាំងប្រទេសឆ្នាំ២០២៣ និង កំណត់ទិសដៅការងារអាទិភាពបន្ត រួមមាន ទី១-ការអនុវត្តក្រមរដ្ឋប្បវេណី និង ក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ទី២-ការចេញដីកាសម្រេចរក្សាការពារ ទី៣-ការលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាព និង ជំនឿទុកចិត្តលើការលក់ដោយបង្ខំនូវអចលនវត្ថុ ទី៤-ការជូនដំណឹង និង ការបញ្ជូនសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ។ បើពិនិត្យបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ គឺពាក់ព័ន្ធការដោះស្រាយសំណុំរឿងរដ្ឋប្បវេណីនៅតុលាការ។
ចំណែកទី៥-ការអនុវត្តក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និង ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ ទី៦-ការជូនដំណឹងអំពីសាលក្រមកំបាំងមុខ ទី៧-បទល្មើសប្រព្រឹត្តដោយអនីតិជន និងទី៨-បណ្តឹងឧទ្ធរណ៍ និង បណ្តឹងសាទុក្ខរបស់ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីចំពោះសេចក្តីសម្រេចព្រហ្មទណ្ឌ។ បើពិនិត្យបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ គឺពាក់ព័ន្ធការដោះស្រាយសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌនៅតុលាការ។
ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទី១-ការអនុវត្តក្រមរដ្ឋប្បវេណី និង ក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី គឺមហាសន្និបាត យល់ថាត្រូវពិចារណាធ្វើវិសោធនកម្មក្រមរដ្ឋប្បវេណី និងក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ពាក់ព័ន្ធការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍ ចំណុចដែលមិនអាចអនុវត្តបាន ឬដែលខ្វះខាត ដើម្បីធានាដល់ប្រសិទ្ធភាពក្នុងការអនុវត្ត។
ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទី២-ការចេញដីកាសម្រេចរក្សាការពារ គឺមហាសន្និបាត យល់ថាត្រូវមានការ ប្រើប្រាស់ទម្រង់រួមនៃដីកាសម្រេចរក្សាការពារ ដែលបង្កើតដោយក្រុមការងារ ដើម្បីអាចយក ទៅអនុវត្តបានដោយប្រសិទ្ធភាព។ ហើយត្រូវមានទណ្ឌកម្មវិន័យទៅលើចៅក្រម ដែលប្រើឆន្ទានុសិទ្ធិដោយរំលោភបំពានចេញដីកាសម្រេចរក្សាការពារ។
ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទី៣-ការលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាព និង ជំនឿទុកចិត្តលើការលក់ដោយបង្ខំនូវអចលនវត្ថុ គឺមហាសន្និបាត យល់ថាអចលនវត្ថុដែលត្រូវលក់ដោយបង្ខំ ត្រូវផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈឱ្យបានទូលំទូលាយ។ ក្រុមហ៊ុនវាយតម្លៃអចលនទ្រព្យ ត្រូវមានការទទួលស្គាល់ពីក្រសួងយុត្តិធម៌។ កិច្ចការនេះក្រសួង និងស្ថាប័នតុលាការ នឹងចេញសេចក្តីណែនាំរួមបន្ថែមក្នុងការអនុវត្ត។
ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទី៤-ការជូនដំណឹង និងការបញ្ជូនសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ គឺមហាសន្និបាត យល់ថាត្រូវបង្កើតក្រុមរយៈពេលខ្លីដែលទទួលបន្ទុកបញ្ជូនការជូនដំណឹង និងឯកសារផ្សេងទៀត។ ក្រសួងយុត្តិធម៌ នឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយក្រសួងផ្សេង ដើម្បី អនុវត្តកិច្ចការបញ្ជូនឱ្យបានឆាប់រហ័ស។ ហើយធ្វើវិសោធនកម្មក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ដែលត្រូវបញ្ចូលបន្ថែមនូវរបៀបនៃការបញ្ជូន ដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ឬប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គម ដែលធានាបាននូវប្រសិទ្ធភាព និងភាពឆាប់រហ័ស។
ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទី៥-ការអនុវត្តក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និង ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ គឺមហាសន្និបាត យល់ថាមានភាពចាំបាច់ក្នុងការធ្វើវិសោធនកម្ម ដោយហេតុថាបទប្បញ្ញត្តិមួយចំនួននៅមានភាពមិនទាន់ច្បាស់លាស់ និងមិនទាន់អាចឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពនៃសង្គមជាក់ស្តែង ហើយដើម្បីធានាប្រសិទ្ធភាពនៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌនៅកម្ពុជា។
ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទី៦-ការជូនដំណឹងអំពីសាលក្រមកំបាំងមុខ គឺមហាសន្និបាត យល់ថាត្រូវវិសោធនកម្មមាត្រាមួយចំនួន ដើម្បីឱ្យការជូនដំណឹងអំពីសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអាចធ្វើការផ្សព្វផ្សាយតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ឬបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម។ ហើយក្នុងករណីភាគីពាក់ព័ន្ធអវត្តមានពីលំនៅឋាន ឬពុំមានលំនៅឋាន គឺអាចឱ្យដំណឹងតាមរយៈការផ្សព្វផ្សាយតាមសារព័ត៌មាន ឬតាមយន្តការផ្សព្វផ្សាយផ្សេង។ ក្រសួងយុត្តិធម៌ និងតុលាការកំពូលនឹងចេញការណែនាំអំពីការអនុវត្តបន្ថែម។
ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទី៧-បទល្មើសប្រព្រឹត្តដោយអនីតិជន គឺមហាសន្និបាត យល់ថាច្បាប់ណាមានប្រយោជន៍សម្រាប់អនីតិជនត្រូវអនុវត្តជាអាទិភាព ដោយត្រូវពិចារណាថ្លឹងថ្លែងអំពីផលប្រយោជន៍របស់អនីតិជនទំនាស់នឹងច្បាប់នោះ និងផលប្រយោជន៍នៃសន្តិសុខសង្គម។
ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទី៨-បណ្តឹងឧទ្ធរណ៍ និង បណ្តឹងសាទុក្ខរបស់ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីចំពោះសេចក្តីសម្រេចព្រហ្មទណ្ឌ គឺមហាសន្និបាត យល់ថាត្រូវពង្រឹងតួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវរបស់ ព្រះរាជអាជ្ញា និងអគ្គព្រះរាជអាជ្ញាក្នុងការធ្វើបណ្ដឹង។ ហើយដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីមានសិទ្ធិក្នុងការប្តឹងឧទ្ធរណ៍ និងប្តឹងសាទុក្ខនៅក្នុងសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌ ដើម្បីធានាសិទ្ធិទាមទារសំណងជំងឺចិត្តចំពោះ ការខូចខាតដែលខ្លួនបានទទួល។
សូមបញ្ជាក់ថា មហាសន្និបាតវិស័យយុត្តិធម៌ ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ មានការចូលជាអធិបតីដោយលោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជីវ កេង ប្រធានតុលាការកំពូល លោកស្រី ជា លាង អគ្គព្រះរាជអាជ្ញាតុលាការកំពូល និងមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ មន្ត្រីតុលាការ មន្ត្រីផ្សេងទៀត ប្រមាណជាង ៧០០នាក់ ប្រព្រឹត្តទៅពីថ្ងៃទី២៧ ដល់ថ្ងៃទី២៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ក្នុងពិធីមហាសន្និបាតវិស័យយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លើកឡើងថា មានការយល់ឃើញជាច្រើនមកលើប្រព័ន្ធតុលាការក្នុងន័យមិនល្អ បើទោះបីជាមន្ត្រីតុលាការខំប្រឹងដោះស្រាយបញ្ហាបានជាច្រើនក៏ដោយ។ លោកបន្តថា ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋមានជំនឿទុកចិត្តលើប្រព័ន្ធតុលាការ គឺមន្ត្រីទាំងអស់ត្រូវឯកភាពពង្រឹងលើវិន័យ នៅពេលមន្ត្រីណាធ្វើខុស គឺត្រូវដកមន្ត្រីនោះចេញ។
លោក កើត រិទ្ធ បញ្ជាក់ថា៖ «ចាប់ពីពេលនេះតទៅគឺម៉ោងវិន័យ។ ម៉ោងវិន័យ គឺដើម្បីដកចេញបណ្តាសាដែលថា ត្រីមួយកន្ត្រកស្អុយមួយស្អុយទាំងអស់។ យើងមិនអនុញ្ញាតឱ្យត្រីមួយនោះ មកស្អុយត្រីមួយកន្ត្រកទេ [...] ត្រីណាមិនកែ គឺជាកម្មវត្ថុនៃក្របខណ្ឌយន្តការវិន័យ»។
លោកស្រី ជា លាង អគ្គព្រះរាជអាជ្ញាតុលាការកំពូល លើកឡើងថា នៅពេលព្រះរាជអាជ្ញាអនុវត្តមុខងារមានកំហុសវិជ្ជាជិវៈ ឬបំពានក្រមវិជ្ជាជីវៈ នឹងរងការដាក់វិន័យតាមនីតិវិធីច្បាប់ ដើម្បីពង្រឹង លើកម្ពស់គុណភាព ប្រសិទ្ធិភាព នៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
ជុំវិញការដាក់វិន័យលើមន្ត្រីតុលាការ លោក ជិន ម៉ាលីន លើកឡើងថានៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមប្រឹក្សាវិន័យនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមប្រជុំដាក់វិន័យចំនួន ១៥លើក មានមន្ត្រីចំនួន ១៧រូប ហើយ អ្នកដែលត្រូវរកវិន័យមាន ៩រូប។ លទ្ធផលនៃការដាក់វិន័យទៅលើមន្ត្រីតុលាការ លោក ជិន ម៉ាលីន ថានៅឆ្នាំ២០២៣នេះមិនប្រកាសឡើយ លុះចាប់ពីឆ្នាំ២០២៤ទៅ ទើបមានការប្រកាសជាសាធារណៈ តែការប្រកាសនោះត្រឹមជាចំនួនប៉ុណ្ណោះ។
សម្រាប់ លោក ជីវ កេង ប្រធានតុលាការកំពូល លើកឡើងថា ក្រមទាំង៤ (ក្រមរដ្ឋប្បវេណី ក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណីក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និងក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ) ត្រូវបានដាក់ឱ្យអនុវត្តជិត២០ឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែអ្នកអនុវត្តជាទូទៅទទួលស្គាល់ថា ច្បាប់មួយចំនួនពិបាកយល់ នាំឱ្យមានឧបសគ្គនៃការអនុវត្ត។ លោកបន្តថាប្រសិនចាំបាច់អង្គសន្និបាតអាចស្នើសុំវិសោធនកម្មច្បាប់ ឬស្នើសុំសេចក្តីណែនាំ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ។
ផ្នែកតាមឯកសារស្តីពី ខ្លឹមសារសង្ខេបប្រតិបត្តិស្តីពីសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រង ឆ្នាំ២០២៤ ទំព័រ១៧ ចេញដោយក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានកំណត់ថា៖ «ការបន្តពង្រឹង និង លើកកម្ពស់គុណភាព និងប្រសិទ្ធភាពនៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ត្រូវបានគ្រោងថវិកាចំនួន ១០,៣ ប៊ីលានរៀល, សមមូលនឹងប្រមាណ ២,៥ លានដុល្លារអាមេរិក»៕
 |
| ពិធីមហាសន្និបាតបូកសរុបលទ្ធផលការងារវិស័យយុត្តិធម៌ទូទាំងប្រទេសឆ្នាំ២០២៣ និង កំណត់ទិសដៅការងារអាទិភាពបន្ត នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ហ្វេសប៊ុក ក្រសួងយុត្តិធម៌) |